Wat het schrijven betreft heb je natuurlijk verschillende schrijfvormen, Een tekst kan in verschillende vormen voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan een gedicht, een nieuwsbericht of een reclametekst. Zelfs een graffitiwoord op een muur is een tekstvorm. Een tekstvorm is dus hoe een tekst eruit ziet
Nieuwsbericht, handleiding, studieboek, uiteenzetting | Informerende/uiteenzettende tekst |
Advertentie, folder, reclame, verkiezingsaffiche | Activerende tekst |
Betoog, ingezonden brief, debattekst | Betogende tekst |
Recensie, beschouwing, discussiestuk | Beschouwende/opiniërende tekst |
Tekstsoorten en schrijfdoelen
Onder een tekstsoort vallen alle teksten die samen gemeenschappelijke kenmerken hebben. Je kunt dan denken aan de vorm van de tekst, de inhoud van de tekst en de bedoeling van de tekst. De tekstsoort is dus het soort tekst waaronder je de tekst kan scharen. We onderscheiden de volgende tekstsoorten:
- Informerende / uiteenzettende teksten
- Activerende teksten
- Betogende teksten
- Beschouwende teksten
- Amuserende teksten
-
Wat zijn schrijfdoelen?
- Een schrijver schrijft nooit zomaar een tekst; hij of zij heeft een bepaald doel voor ogen. Het schrijfdoel is wat de schrijver wil bereiken met de tekst. Het doel van een nieuwsbericht zal zijn om de lezer te informeren over een bepaalde situatie, terwijl het doel van een reclametekst is om de lezer te activeren. De schrijver wil dan bijvoorbeeld dat de lezer een product koopt. Je kunt je vast voorstellen dat een schrijver soms meerdere doelen wil bereiken met een tekst. Denk maar eens aan de teksten van bijvoorbeeld Arjen Lubach: hij wil niet alleen amuseren, maar ook informeren, overtuigen en soms zelfs activeren. Toch is vrijwel altijd het belangrijkste doel van een tekst te herkennen.We kunnen de volgende schrijfdoelen onderscheiden:
- Informeren
- Activeren (de lezer iets laten doen)
- Overtuigen
- Beschouwen
- Amuseren
Voorbeelden: een overzicht
Tekstvorm | Tekstsoort | Schrijfdoel |
---|---|---|
Nieuwsbericht, handleiding, studieboek, uiteenzetting | Informerende/uiteenzettende tekst | Informeren/uiteenzetten |
Advertentie, folder, reclame, verkiezingsaffiche | Activerende tekst | Activeren |
Betoog, ingezonden brief, debattekst | Betogende tekst | Overtuigen |
Recensie, beschouwing, discussiestuk | Beschouwende/opiniërende tekst | Beschouwen/opiniëren |
Strip, gedicht, mop, cabarettekst, toneelstuk | Amuserende tekst | Amuseren |
Wat is het verschil tussen een betoog, beschouwing en uiteenzetting?
Tijdens je eindexamen Nederlands, maar vaak ook al voor die tijd, is het belangrijk om het verschil te kunnen zien tussen een betoog, een beschouwing en een uiteenzetting. Daarom leggen we hier nog een keer duidelijk uit hoe deze verschillende tekstvormen eruitzien.
Betoog
In een betoog staat altijd duidelijk de mening van de schrijver. De schrijver wil jou als lezer immers overtuigen van die mening. Je zal in een betoog dan ook regelmatig het woord ‘ik’ zien staan (‘ik vind’, ‘ik ben van mening dat…’). In een betoog staan ook vaak argumenten waarmee de schrijver zijn of haar mening onderbouwt.
Beschouwing
In een beschouwing kunnen ook meningen voorkomen, maar de schrijver laat zijn of haar eigen mening niet doorschemeren. Bij een beschouwing is het namelijk de bedoeling dat jij als lezer je eigen mening objectief kan bepalen. De schrijver kan wel voor- en nadelen of meningen van anderen geven. Allebei de kanten van een zaak worden dus toegelicht en het is aan jou als lezer om te bepalen hoe jij erover denkt.
Uiteenzetting
In een uiteenzetting komt zelden het woord ‘ik’ voor. De schrijver wil de lezer immers alleen maar informeren. In wat minder professionele teksten vind je wellicht iets in de trant van ‘ik zal jullie nu vertellen…’, maar in je studieboek of in een nieuwsbericht zal dit niet het geval zijn. Een uiteenzetting is slechts gebaseerd op feiten; meningen komen niet voor.
Een anekdote kan dus ook in dicht vorm of in proza geschreven worden. In een anekdotische poezie Een voorkeur voor dit soort gedichten hadden o.a. de schrijvers rond Forum en Criterium
Een gedicht is door de geconcentreerdheid bij uitstek geschikt voor het uitdrukken van indrukken, korte anekdotes, innerlijke gebeurtenissen, overpeinzingen, …
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gedicht
is een ongebonden vorm van schrijven
Is een gebonden vorm van schrijven
Een kort verhaal waarin een kenschetsende gebeurtenis, meestal beleefd door een (historische) persoon, op onderhoudende, humoristische wijze wordt neergezet; vandaar ook het belang van de pointe, wordt ook wel anekdote van een tekst genoemd
Genres in winkels en bibliotheken · Biografie · Familie- en streekromans · Fantasy en Science fiction · Thrillers · Klassiekers · Poëzie · Kunst en …
Alle genres
Genres · Biografie & Waargebeurd · Chicklit & New Adult · Engelstalig · Essays & Columns · Familie- & Streekromans · Fantasy & Sciencefiction · Friestalig · Historische …